Vi khuẩn lam (Cyanobacteria) là một nhóm vi khuẩn có khả năng quang hợp, được xem là một trong những sinh vật cổ đại nhất trên Trái Đất. Chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái và sự tiến hóa của sự sống.
Khoảng 2,5 tỷ năm trước vi khuẩn lam là sinh vật đầu tiên tạo ra oxy thông qua quang hợp, trong thời điểm đó chúng là nguồn cung cấp oxy chủ yếu cho trái đất. Vi khuẩn lam cũng là nguyên nhân khiến cho các sinh vật cổ đại có kích thước vô cùng lớn như khủng long, cá sấu khổng lồ, cá mập megalodon,... do có nồng độ oxy cao trong bầu khí quyển. Tuy vậy chính vì nồng độ oxy quá cao đã tạo nên sự kiện lịch sử tàn khốc trên trái đất còn được gọi là "Thảm họa oxy" làm hầu hết các sinh vật kỵ khí tuyệt chủng và tạo điều kiện cho các sinh vật hấp thụ oxy phát triển